από την Λίλιαν Σίμου

 

Φρανσουά Βιγιόν (François Villon), ο ποιητής που αγάπησα όσο λίγους… Ο πρώτος στην καρδιά μου ίσως, όπου κάποια μακρινή εποχή ονειρεύτηκα να γίνει βασικός μου στόχος μελέτης, έρευνας, σπουδών.

Πολύ δύσκολο να κατανοήσεις όμως τον Βιγιόν. Όχι γιατί γεννήθηκε έξι αιώνες πριν , αλλά γιατί ήταν ξεχωριστός, ένας και μοναδικός, ανένταχτος, δύσκολος, ασαφής πολλές φορές…

Στην Ουτρέχτη, άγαλμα από τον  Marius van Beek

Γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1431 (κάποιες πηγές τον τοποθετούν τον Απρίλιο του ιδίου έτους ή του επομένου, 1432), σε μία πολύ φτωχή οικογένεια, με το όνομα ντε Μονκορμπιέ ή ντε Λοζ, προσωνύμια της γενέτειράς του. Ο πατέρας του έφυγε πολύ νωρίς από την ζωή και σε μία εποχή μεγάλης κρίσης στο Παρίσι, η μητέρα του δύσκολα μπορούσε να αναθρέψει το ορφανό της.

 Στα επτά του χρόνια, τον παρέδωσε σε ένα εφημέριο, τον Γκιγιώμ ντε Βιγιόν, ιδιαίτερα σεβαστό στην κοινωνία,  ο οποίος τον ανέθρεψε με μεγάλη αγάπη. Ο ποιητής πήρε το επώνυμο του προστάτη του, ο οποίος στάθηκε ίσως το πιο γλυκό και τρυφερό πρόσωπο στην ζωή του. Το ανέθρεψε και τον σπούδασε,  και ως διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο, τον έστρεψε στην καλύτερη παιδεία της εποχής. Τον στήριξε, τον συγχώρεσε, τον φρόντισε όσο μπορούσε…

Ο Φρανσουά Βιγιόν είχε μεγάλη έφεση στη γνώση και στις 26 Αυγούστου 1452 πήρε το πτυχίο του Δασκάλου των τεχνών (πτυχίο βάσης για την Θεολογία, Νομική ή Ιατρική επιστήμη εκείνης της εποχής). Ο Βιγιόν συνέχισε σε ανώτερο πεδίο, προφανώς στην Νομική, αλλά έκτοτε άρχισε μία άστατη και μποέμ ζωή, ως το τέλος της «γνωστής» του περιόδου.

Άγαλμα του Βιγιόν στην φημισμένη Καρτιέ Λατέν, όπου πέρασε μέρος της ζωής του

 

Το κλίμα της Παιδείας εκείνη την εποχή, ήταν δύσκολο και δεν περιγράφεται σε συντομία. Η παιδεία ήταν στον πλήρη έλεγχο της δογματικής εκκλησιαστικής εξουσίας. Μία ολόκληρη συνοικία ανήκε στις Σχολές, και οι φοιτητές διέμεναν ή κυκλοφορούσαν εκεί, στη σημερινή Καρτιέ Λατέν περίπου. Τα ελεύθερα -σε πνεύμα- άτομα, οι μποέμ και οι έφηβοι που είχαν μία αντιδραστική συμπεριφορά, αισθάνονταν πνιγηρή την ατμόσφαιρα των Σχολών που ήταν όλες κάτω από την εκκλησιαστική εξουσία, με αυστηρούς κανόνες, πλαίσια και συμπεριφορά απέναντι στους νέους που διψούσαν για μάθηση.

Ο Βιγιόν είχε συναναστροφές που τον οδήγησαν σε πολλές παραβατικές πράξεις, φυλακίστηκε, διώχτηκε, ενόχλησε με τους στίχους του, με την σάτιρα και τον αυτοσαρκασμό του, με τα ελεύθερα ήθη που πρέσβευε και την διακωμώδηση της τάξης των ευγενών, των τοκογλύφων, των ιερέων που πρόδιδαν το σχήμα τους… των ηθών και των προσχημάτων.

 

Νεωτεριστής για την εποχή του, αλλάζει φόρμες, γλώσσα και προκαλεί, με μελαγχολική ευθυμία, φυσική πνευματική έκταση στο ταλέντο του, μιλά για τη ζωή, τον έρωτα, το μίσος, την αλήθεια και το ψέμα, την μιζέρια και τον πλούτο, τον φόβο του θανάτου (που αντιμετώπισε εν μέσω  διώξεων και φυλακίσεων – και γράφει τη « μικρή και τη Μεγάλη Διαθήκη του») .

 

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι η πρώτη ίσως γραφή της λαϊκής ποίησης. Είναι ιδιαίτερα ικανός και ταλαντούχος και παρ’ ό,τι συστάθηκε λεξικό για την αποκρυπτογράφηση εννοιών του («Lexique complet de la langue de Villon»), είναι δύσκολο να πει κάποιος πως τον κατανοεί πλήρως ή αποσαφηνίζει τις έννοιες που χρησιμοποιεί, τις αλληγορίες, το αληθινό και το φανταστικό…

Μπλέκει με τη φοβερή συμμορία των «Κοκιγιάρ» από τους οποίους μαθαίνει το γλωσσικό ιδίωμα « ζαργκόν» (αργκό) στο οποίο έγραψε και ορισμένες από τις μπαλάντες του. Σ’ αυτές δίνει συμβουλές στους φίλους, πώς να κάνουν τις δουλειές τους, χωρίς να τους πιάνει η αστυνομία.

Με ευφυές χιούμορ, καυστική κριτική, αλλά και αυτοκριτική, γοητεύει, συναρπάζει, ενοχλεί, μπερδεύει… σίγουρα όμως δεν μας αφήνει αδιάφορους!

Το 1462 κλείνεται και πάλι φυλακή στο Παρίσι για ληστεία. Αφήνεται ελεύθερος αλλά τον επόμενο χρόνο συλλαμβάνεται και πάλι για συμμετοχή σε συμπλοκή κι αυτή τη φορά καταδικάζεται «να κρεμαστεί και να στραγγαλιστεί». Στην φυλακή γράφει την περίφημη «Μπαλάντα των κρεμασμένων» και το σατιρικό τετράστιχο «Είμαι ο Φρανσουά, πολύ τούτη η έγνοια με ταράζει…»

 

 

Η Μπαλάντα των κρεμασμένων

 Στις 5 Ιανουαρίου του 1463 η ποινή του μετατρέπεται σε δεκαετή εξορία από το Παρίσι.

Από το σημείο αυτό και ύστερα χάνονται τα ίχνη του…

 

Σε μία από τις πολλές περιπέτειές του, για να γλιτώσει τιμωρίες, βρίσκεται στην αυλή του Καρόλου της Ορλεάνης, ποιητή και με αγάπη στην λογοτεχνία.  Κλείνεται στην φυλακή για νέα παραπτώματα αλλά τον Δεκέμβριο το 1457 αμνηστεύεται επ´ ευκαιρία της γέννησης της κόρης του δούκα. Παίρνει μέρος και σε ποιητικό διαγωνισμό που αθλοθέτησε ο δούκας με την μπαλάντα που ακολουθεί.

Η μπαλάντα αυτή, έχει στην αυθεντική μεσαιωνική γλώσσα ομοιοκαταληξία και μελωδικό ρυθμό όπως κάθε μπαλάντα της εποχής, μεταφράστηκε και μελοποιήθηκε από τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά θεωρώ πως η ποίηση χάνει πάρα πολύ στην μετάφρασή της αφενός και η μετάφραση που κυκλοφόρησε είχε στόχο την μεταφορά σε τραγούδι, επομένως άλλαξε σημαντικά σημεία, για χάρη του στίχου.

Στις μπαλάντες έχουμε τρεις στροφές που τελειώνουν με τον ίδιο στίχο και αυτός δίνει ένα ιδιαίτερο μήνυμα, υπογραμμίζει δηλαδή και στη συνέχεια, μία στροφή αφιερωμένη κάπου (εδώ στον Κάρολο της Ορλεάνης, προς τιμήν του οποίου διεξήχθη ο ποιητικός διαγωνισμός)

 

• Σημείωση: Με πολύ αγάπη αλλά και τόλμη, αποδίδω όσο μπορώ καλύτερα το ποίημα που θεωρώ μοναδικό, αν μπορεί κάποιος να το διαβάσει στην αυθεντική του μορφή… Δηλώνει ίσως περισσότερο από όλα τα άλλα, την αντιφατική και ιδιαίτερη προσωπικότητα του Βιγιόν, όπως και την εξαιρετική δεξιοτεχνία του λόγου του.

Η Μπαλάντα των Αντιθέσεων

Ή η Μπαλάντα του Διαγωνισμού του Μπλουά

 

Πεθαίνω από δίψα πλάι στην πηγή

Ζεστός σαν τη φωτιά και τρεμοτουρτουρίζω

Στον τόπο μου είμαι σαν σε  χώρα μακρινή

Κοντά στην πυροστιά, έχω ρίγη

Γυμνός σαν το σκουλήκι, ντυμένος σαν πρόεδρος

Γελώ κλαίγοντας και περιμένω δίχως ελπίδα

Άνεση ανακτώ στην θλιβερή απελπισία

Χαίρομαι κι όμως δεν έχω καμία ευχαρίστηση

Είμαι δυνατός χωρίς δύναμη και χωρίς εξουσία

-Καλοδεχούμενος, αποδιωγμένος από τον καθένα.

 

Τίποτα δεν μου είναι πιο σίγουρο, από το αβέβαιο

Σκοτάδι, σε ό,τι είναι πιο προφανές

Δισταγμό δεν έχω, παρά για την βεβαιότητα

Φιλοσοφώ σε κάθε απρόοπτο γεγονός

Κερδίζω τα πάντα, και παραμένω χαμένος

Στο χάραμα λέω «Ο Θεός να σας χαρίζει καλή νύχτα!»

Ξαπλώνοντας ανάσκελα, έχω μεγάλο φόβο πως θα πέσω

Είμαι πλούσιος και δεν «έχω μία δεκάρα»

-Καλοδεχούμενος, αποδιωγμένος από τον καθένα.

 

Δεν έχω έγνοια για τίποτα και καταβάλλω προσπάθεια

Να αποκτήσω πλούτο, μα δεν τον επιθυμώ.

Όποιος με παινεύει περισσότερο, είναι αυτός που με προσβάλλει πιο πολύ

Κι όποιος λέει αλήθειες, μου φαίνεται πως με κοροϊδεύει

Φίλος μου είναι όποιος με πείσει

πως ένας λευκός κύκνος είναι ένα μαύρο κοράκι

Αυτός που με βλάπτει, λέω πως μου προκαλεί πληρότητα

Αλήθεια και ψέμα, είναι το ίδιο σήμερα για μένα

Τα συγκρατώ όλα στον νου, αλλά τίποτα δεν γνωρίζω

– Καλοδεχούμενος, αποδιωγμένος από τον καθένα.

 

Ευγενικέ μου Πρίγκηπα, για να σας ευχαριστήσω

Ακούω και δεν βγάζω νόημα

Είμαι άντρας μίας πολιτικής άποψης και υποκύπτων σε κάθε πολιτική κατεύθυνση.

Τι γνωρίζω επιπλέον; Πώς; Να αποκτήσω ξανά τους μισθούς μου.

-Καλοδεχούμενος, αποδιωγμένος από τον καθένα.

 

Κάποια από τα έργα του:

• Ballade du concours de Blois : Je meurs de seuf auprés de la fontaine (Μπαλάντα του διαγωνισμού του Μπλουά : Πλάι στη βρύση πεθαίνω διψασμένος, 1458)
• Epître à ses amis (Επιστολή στους φίλους του, 1461)
• Le Testament (1461)
  • Ballade des dames du temps jadis (Μπαλάντα των κυριών του παλαιού καιρού)
  • Ballade des seigneurs du temps jadis (Μπαλάντα των αφεντάδων του παλιού καιρού)
  • Ballade en vieil langage francoys (Μπαλάντα σε παλιά γαλλική γλώσσα)
  • Les regrets de la belle Heaulmiere (Οι καημοί της όμορφης αρματοπουλήτρας)
  • Ballade de la belle Heaulmiere aux filles de joie (Η όμορφη αρματοπουλήτρα ορμηνεύει τις δημόσιες)
  • Ballade des langues ennuieuses (Μπαλάντα σε γλώσσα ενοχλητική)
  • Epitaphe & Rondeau
• Ballade des pendus [L’Epitaphe Villon] (Η μπαλάντα των κρεμασμένων [Ο επιτάφιος του Βιγιόν] 1463)
• Quatrain : Je suis François… (Τετράστιχο : Είμαι ο Φρανσουά…)

 

 

Όλες οι αναρτήσεις μας καθημερινά και στις σελίδες μας

στο facebook https://www.facebook.com/liliansimou.astrolife

στο twitter https://twitter.com/astrolifegr

στο κανάλι μου στο youtube: https://www.youtube.com/channel/UCSrCxZCiHrdYlzze25B_p3Q

Θέματα ψυχολογικής αστρολογίας στο: http://writersgang.com/ (Στήλη: Walking with the stars)

και τώρα στο https://togethergreece.com/Lilian1S