Μυστήριοι κόσμοι: Οι Βαλκυρίες και ο θάνατος

Η σύνδεσή τους με τον θάνατο
Ψυχοπομποί ή δαίμονες ψυχών της σκανδιναβικής μυθολογίας

Από την Λίλιαν Σίμου

 

Οι “Βαλκυρίες” του Ρίχαρντ Βάγκνερ είναι μία γνωστή όπερα.

Όμως τι αντιπροσώπευαν οι Βαλκυρίες;

 

Η ίδια η λέξη προέρχεται από την μεσαιωνική περίοδο και θεωρείται πως είναι απόρροια σκανδικαβικής ή ισλανδικής γλώσσας. Σημαίνει «πεσμένος» και «επιλέγω». Στην ουσία, οι Βαλκυρίες εμφανίζονται στην μυθολογία ως δαίμονες των νεκρών και ψυχοπομποί.

Συνδέονται με τον θάνατο, αλλά όχι τον θάνατο όλων των ανθρώπων. Επιλέγουν όσους έπεσαν ηρωικά στο πεδίο της μάχης.

Είναι Παρθένες που οδηγούν τους ξεχωριστούς και επιλεγμένους νεκρούς, στον σκανδιναβικό παράδεισο, τη Βαλχάλα. Λέγεται πως στα πρώτα χρόνια των μύθων, τους οδηγούσαν σε μία υπόγεια κατοικία, αλλά αργότερα –­ίσως υπό την επίδραση του χριστιανισμού­– επικράτησε η πίστη ότι η Βαλχάλα βρισκόταν στον ουρανό. Εκεί, οι ήρωες που έπεφταν στη μάχη είχαν συμπόσιο με τους θεούς, υπηρετούμενοι από τις Βαλκυρίες.

Ήταν συνήθως εννέα ή δώδεκα στον αριθμό. Ο αριθμός εννέα συνδέεται με την θεότητα, ενώ ο δώδεκα δηλώνει μία πληρότητα.
Κατά την μυθολογία, άλλοτε ήταν κόρες του θεού Οντίν, άλλοτε κόρες βασιλέων, αθάνατες και παρθένες, προσωποποιήσεις των σύννεφων, όμορφες και δυνατές.

Οι Βαλκυρίες συνδέονται με την κέλτικη θεά του πολέμου, τη Μόρριγκαν που έπαιρνε τη μορφή κορακιού, όταν το επιθυμούσε. Λίγο άγρια μορφή αρχικά, μετά τον 3ο αιώνα θα την περιγράφουν σαν δυναμική θεά που συνοδεύει τους τιμημένους νεκρούς.

Σε κειμήλια, οι Βαλκυρίες είναι σκαλισμένες σε επιτύμβιες πέτρες και σε φυλαχτά. Υποδέχονται τους νεκρούς ήρωες με ένα κέρατο γεμάτο υδρόμελο.

Συνήθως απεικονίζονται σαν νέες και όμορφες γυναίκες, ξανθιές, με γαλανά μάτια και κόκκινους θώρακες. Έχουν ασημένιες ή χρυσές περικεφαλαίες, ασπίδες και ακόντια, και σαν τις «δικές μας» Αμαζόνες, ίππευαν πολεμικά άλογα. Μπορούσαν να πετάξουν στον αέρα και πάνω από τη θάλασσα.

Μερικές Βαλκυρίες τιμωρούσαν τους πολεμιστές που δεν εκτιμούσαν. Οι περισσότερες, σαν ηρωίδες, προστάτευαν τη ζωή και τα πλοία αυτών που συμπαθούσαν. Όντα με συγκεκριμένες υπερφυσικές δυνάμεις, έχουν αίσθηση της δικαιοσύνης, της λαμπρότητας και του πλούτου, καθώς και της αιματοχυσίας.

Στις Βαλκυρίες προστέθηκε η παράδοση της κοπέλας που μεταμορφώθηκε σε κύκνο κάτω από το βάρος μίας κατάρας. Λέγεται πως όποιος είχε την δυνατότητα να κλέψει τον κύκνειο μανδύα, ή ακόμη περισσότερο, να απαγάγει μία γυναίκα-κύκνο, θα μπορούσε να έχει τις Βαλκυρίες με το μέρος του και να του πραγματοποιήσουν μία χάρη.Στο χορόδραμα του Τσαϊκόφσκι «Η Λίμνη των Κύκνων» υπάρχει η μάχη μεταξύ του Μαύρου και του Λευκού Κύκνου, που πεθαίνει σε ένα εκπληκτικό φινάλε.

 

Διάφορες Βαλκυρίες εμφανίζονται ως μείζονες χαρακτήρες σε σωζόμενους μύθους όπως οι:
Μπρύνχιλντρ (Brynhildr)
Χιλντρ (Hildr)
Σιγκρντρίφα (Sigrdrífa)
Σιγκρούν (Sigrún)
Σβάφα (Sváva)
Θρουντρ (Þrúðr)

 

Οι Βαλκυρίες στην όπερα του Βάγκνερ

Η Βαλκυρία, ως ηρωίδα της γερμανικής μεσαιωνικής εποποιίας, εμφανίζεται στα τέλη του 12ου αιώνα, στο έπος «Άσμα των Νιμπελούνγκεν» στο πρόσωπο της Βρουγχίλδης.

Η βαλκυρία Βρουγχίλδη, μετά την ανυπακοή της απέναντι στον θεό Οντίν (αντίστοιχο του Δία) τιμωρείται, της αφαιρείται η ιδιότητα της Βαλκυρίας και γίνεται θνητή. Οφείλει να παντρευτεί εκείνον που θα δει μόλις ξυπνήσει. Εκείνη ορκίζεται όμως πως θα παντρευτεί έναν ατρόμητο άντρα. Την ξυπνά ο βασιλάς Ζήκφριντ και ανταλλάσσουν όρκους γάμου, δίχως να προχωρήσουν ουσιαστικά σ’ αυτόν. Αργότερα, ο καθένας παντρεύεται ένα διαφορετικό σύντροφο, αλλά η Βρουγχίλδη ζηλεύει και ζητά τον θάνατο του Ζήκφρηντ, ο οποίος φονεύεται στον ύπνο του. Όταν το σώμα μπαίνει στην πυρά, σύμφωνα με το εθιμοτυπικό της κηδείας του, η Βρουγχίλδη μην αντέχοντας τον πόνο, πέφτει μαζί του στην νεκρώσιμη πυρά.

Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ ενσωμάτωσε Σκανδιναβικές ιστορίες που περιελάμβαναν τη βαλκυρία Μπρύνχιλντρ και την τιμωρία της και τον επακόλουθο έρωτά της για τον Πολεμιστή Ζήγκφριντ στις όπερές του «Βαλκυρία» (Die Walküre) και «Το Λυκόφως των Θεών» (Götterdämmerung). Στην βαγκνερική τους εκδοχή οι Βαλκυρίες είναι κόρες του Βοτάν (Wotan /Οντίν) και της Έρντα (Erda/Γιορντ, ‘Γη’) και ονομάζονται Brünnhilde, Helmwige, Ortlinde, Gerhilde, Waltraute, Siegrune, Rossweisse, Grimgerde και Schwertleite.

 

Βαλκυρίες και αποσυμβολισμός

Ο μύθος της Βαλκυρίας είναι μία απεικόνιση των ζευγαριών που αποτελούνται από ένα μυθικό ον και ένα θνητό. Ανάλογα παραδείγματα έχουμε και στην ελληνική μυθολογία. Συχνά οι θεοί ερωτεύονταν ημίθεους ή νύμφες.

Το μυστήριο του θανάτου, όπου ο νεκρός διακρίνεται για τις πράξεις του, φέρνει την σημειολογία της Βαλκυρίας στον καρμικό απολογισμό. Ο ήρωας που πέφτει στη μάχη και τιμάται στην συνέχεια, δεν είναι παρά η ηρωική πάλη του ανθρώπου, να ξεπεράσει τα δυσκολότερα εμπόδια, αψηφώντας τον θάνατο και τις απώλειες.

Ο θάνατος, δεν είναι μία ουσιαστική απώλεια. Διότι ένα θεϊκό ον, παραλαμβάνει την ψυχή των άξιων ανθρώπων και την οδηγεί σε μία παραδεισένια διάσταση. Το στοιχείο που επικρατεί λοιπόν, είναι ο Νόμος της Καρμικής Ανταμοιβής.

Η ψυχή εγκλωβίζεται μέσα στο σώμα, ακόμη κι αν είναι αθώα και αγνή, φωτεινή και λευκή (σαν κύκνος), ενώ βιώνει την ενσάρκωση σαν κατάρα. Η απελευθέρωση θα έρθει μέσω ενός αγνού έρωτα κάποιου πρίγκιπα. Η ευγενής καταγωγή, δηλώνει την ποιότητα και όχι φυσικά την γήινη εκδήλωση ενός ανθρώπου με πολλά υλικά αγαθά.
Ο «πρίγκιπας» (ως φωτεινός οδηγός γεμάτος λάμψη) βοηθά την ψυχή να βρει τον δρόμο της, να συμβιβαστεί με τον θάνατο και την απώλεια, προκειμένου να κατανοήσει πως ο θάνατος αξίζει όταν εκείνη δικαιώνεται και εξελίσσεται.

Εξελίσσεται μέσα από την απώλεια που αγγίζει -μεταξύ άλλων- τις ανθρώπινες σχέσεις. Σχέσεις που δοκιμάζονται, ταλαιπωρούνται, μεταμορφώνονται. Η πολεμοχαρής μορφή των Βαλκυριών, δεν είναι παρά η διαρκής μάχη της ψυχής προκειμένου να ξεχωρίσει και να διακριθεί. Να κατακτήσει και να κατακτηθεί.

Η Βαλκυρία που μεταβάλλεται σε θνητή, δεν αποχωρίζεται την αθάνατη καταγωγή της. Δίνει τη μάχη με τον θάνατο και δένεται με αυτόν.
Γιατί γνωρίζει ή αναγνωρίζει, πως ο θάνατος σηματοδοτεί την επιστροφή στα ουράνια πεδία, ενώ συναινεί στην αιώνια τροπή και επιστροφή των πραγμάτων, κάτω από ένα ευρύτερο σχέδιο, την Δημιουργική Αναγέννηση και Μεταμόρφωση.

 

Όλες οι αναρτήσεις μας καθημερινά και στις σελίδες μας

στο facebook https://www.facebook.com/liliansimou.astrolife

στο twitter https://twitter.com/astrolifegr

Θέματα ψυχολογικής αστρολογίας στο: http://writersgang.com/ (Στήλη: Walking with the stars)